2. Ջրածնիօքսիդ, H2Օ, ջրածնի և թթվածնիպարզագույն, սովորականպայմաններումկայունմիացությունը: Մոլեկուլայինզանգվածը` 18,0152: Պարունակում է 11,9% ջրածին և 88,81% թթվածին (ըստզանգվածի): Ջիածնի և թթվածնիիզոտոպներիգոյությանպատճառովառաջացնում է իզոտոպային 18 տարատեսակ, որոնցից 9-ը հանդիպումենբնությանմեջ` H216Օ (99,73%, ըստմոլորիթվի), H217Օ(0,04), H218Օ(0,20), HD16Օ (0,03), H217Օ(0,04), H218Օ(0,20), HD16(0,03), HD17Օ, HD18Օ, D216Օ, D217Օ, և D218Օ (ընդամենը 10-5 -10-15%): Գերծանրջրերումաննշան է (13-20 կգ):
3. Ջուրըօրգանիզմիհիմնականմիջավայրն է (ներբջջային և արտաբջջային), որտեղընթանում է բույսերի, կենդանիների և միկրոօրգանիզմներինյութափոխանակությունը: Ֆոտոսինթեզիպրոցեսումջուրըածխաթթուգազիհետառաջացնում է օրգանականմիացություն, դրանովհիմքհանդիսանումերկրիվրակենդանինյութիգոյացմանհամար: Ջուրըապահովում է հյուսվծքներիտուրգորը, սննդանյութերի, արյան, ավիշի, բուսականհյութերիտեղաշարժը, ֆիզիկականթերմակարգավորումը և այլկենսականպրոցեսներ:
4. Կյանքը, ամենայնհավանակությամբ, առաջացել է ջրում, սակայնէվոլյուցիայիընթացքումտարբերջրայինկենդանիներուբույսերդուրսենեկելցամաք և աստիճանաբարհարմարվելցամաքայինկենսակերպին: Դրանցհամարևսջուրըշրջապատողմիջավայրիկարևորագույնբաղադրամաս է:
5. Կյանքնանհնար է առանցջրի: Միայնհանգստիվիճակումգտնվողկեսնաձևերը` սպորները, սերմերըլավենդիմանումերկարատևջրազրկման: Ջրիպակասիցբույսերըթառամումեն և կարողենչորոնալ, սակայնտարբերբույսերիպահանջարկությունըջրինկատմամբտարբեր է: Կենդանիներնառանցջրիարագմահանումեն. գերշունըկարող է ապրելառանցսննդիմինչև 100 օր, առանցջրի` 10 օրիցպակաս:
6. Օրգանիզմներիհողուկներում, միջբջջայինտարածություններում, ավիշում,արյանմեջ, մարսողական, բուսականհյութերումևսպարունակում է ազատջուր, իսկհյուսվացքներում` կապվածջուր: Ջուրըընդունակ է կապվելսպիտկուցների և այլօրգանիզմներիմիացությունների, ինչպեսնաևհյուսվածքներիուբջիջներիկազմիմեջմտնողիոններիհետ ( հիդրատայինջուր): Բջիջներիներսումգտնվոզջրիմոլեկուլները, որոնքչենմտնումիոնների և մոլեկուլններիհիդրատայինթաղանթիներիկազմությանմեջ, իրենցիցներկայացնումենանշարժ ( իմոբիլ) ջուր. որնավելիհեշտ է ներգրավվումօրգանիզմումջրիընդհանուրշրջանառությանմեջ:
8. Մինչև XVIII դարիվերջըջուրըհամարվումէրինքնուրյունքիմիականտարր: 1781-ին Հ.Կավենդիշըջուրըսինթեզեցջրածնից և թթվածնից: Այնբարդնյութերիշարքըդասեց Ջ. Ուատը, Ա. Լաուալիեն: Ֆիանսիականզինվորականինժեներ Ժ. Բ. Մենյի (1754-93) հետորոշեցջիրքանակականբաղադրությունը (1785): Ջրիքիմիականբանաձևը` H2Օ, որոշվել է 1800-ին:
9. Ֆիզիկականհատկություններիուսումնասիրություննսկսվել է շատավելիվաղ: Սառույցիհեղուկջրիցթեթևլինելումասինգրել է Գ. Գալիլեյը (1612), Ք. Հյուգենսնառաջարկել է (1665) ջերմաչափըսանդղակավորելիսորպեսելակետերօգտագործելջրիհալման և եռմանջերմաստիճանները, 1830-ին հայտնաբերվել է (ֆրանսիացիֆիզիկոսԴելյուկ) ջրի 4օC-ում առավելագույնխտությունունենալը, որոշվել է (ֆրանսիացիգիտնականներ Դ. Արագո և Պ. Դյուլոնգ) ջրիհագեցածգոլորշիներիկախումըջերմաստիճանից: Ծանրջուրըհայտնաբերվել է 1932-ին ( ամերիկացիգիտնականներ է. Ուոշբեռն և Հ. Յուրի) :
10. Ջուրըանհոտ, անհամ, անգույն, հաստշերտումհեղուկ է, գոյացմանջերմությունը` 285,937կգ/մոլ (25ՕC, 1 մթն): Գազայինջուրըկոչվում է գոլորշի, պինդը` սառույց: Ջրինհատուկենբազմաթիվֆիզիկականհատկություններիանոմալիաներ, որոնքպայմանավորվածենմոլեկուլիկառուցվածքի և միջմոլեկուլայինփոխազդեցություններիառանձնահատկություններով:
11. Ջրիմոլեկուլըբաղկացած է ջրածնիերկու և թթվածնիմեկատոմից: Երեքմիջուկներնառաջացնումենհավասարասրունեռանկյունի: Էլեկտրոնայինխտությանբաշխումըջրիմոլեկուլումայնպիսին է, որառաջանումենքառանիստիգագաթներումտեղավորվածչորսբևեռներ. 2 դրական` ջրածնիատոմներով և 2 բացասական` թթվածնիատոմիչօգտագործվածէլեկտրոնայինզույգերովպայմանավորված: Այդպատճառովջուրըունիմեծդիպպոլայինմոմոնտ ( 1,84 դեբայ), նրամոլեկուլըկարող է առաջացնել 4 ջրածնականկապ: Քանիորջրածնականկապիէներգիանմոտ 10 անգամգերազանցում է միջմոլեկուլայինփոխազդեցությանուժերին, անոմալբարձրենջրիջերմունակութհունը, հալման և եռմանջերմաստրճանները, հալման և գոլորշիացմանջերմությունները:
12. Սառույցիբյուրեղումջրիյուրաքանչյուրմոլեկուլջրածնականկապերովմիացած է չորսհարևանմոլեկուլններիհետ` առաջացնելով «նրբագեղ», «փխրուն» և « դատարկություններով», հարուստբյուրեղականցանց: Եթեմոլեկուլներըխիստծրարվածլինեին, սառույցիխտությունըկլիներ 1600 կգ/մ3: Տաքացնելիս (0օC-ից բարձր) քանդվում է ջրածնականկապերիմիմասը, առաջանումենբարձրմոլեկուլայինագրեգատներ, սառույցըհալվում է: Խախտվում է տարածականհեռավորկարգավորվածությունը (մոտակակարգավորվածությունըպահպանվում է): Մասնակիորենխախտվում է կառուցվածքի «նրբագեղությունը», զբաղեցնումենդատարկություններիմիմասը: Ջրիխտություննաճում է:
13. Օրգանականլուծիչներումլուծվածջուրըբաղկացած է (H2Օ)2ասոցիատներից: Ջուրըլավլուծիչ է: Նրամեջլուծվումենբազմաթիվթթուներ, հիմքեր, աղեր և այլնյութեր, որոնցիցշատերըլուծույթիցանջատվումենբյուրեղահիդրադներիձևով: Օրգանականնյութերիմեծմասըջրումվատ է լուծվում: Գազերը, որոնքքիմիապեսփոխազդումենջրիհետ (NH3, H2S, SO2, CO2 en) լավենլուծվում: Ցածրջերմաստիճանում և բարձրճնշմանտակգազերիլուծելիությունըջրումմեծանում է, որոշգազեր ( Ar, Kr, Xe, Cl, H2S, CO2են) առաջացնումենբյուրեղահիդրատներ:
14. Բնականջուրըմաքուրչէ` պարունակում է լուծվածաղեր, օրգանական և այլնյութեր, մանրէներուայլկենդանիօրգանիզմներ: Կալցիումի և մագնեզիումիլուծվածաղերը (կարբոնատներ և այլն) պայմանավորումենջրիկոշտությունը, որըմասամբվերանումենջուրըեռացնելիս: Մնացած` մշտականկոշտությունըվերացնումենքիմիական , ֆիզիկական և իոնափոխանայինեղանակներով:
15. Կարևոր է խմելու, օգտագործվող և թափվողարտադրականջրերիմաքրումը: Քիմիապեսմաքուրջրիստացումըչափազանցդժվար է. մաքրությանաստիճանըորոշումենչափելովէլեկտրոհաղորդակությունը: Ջուրնամենաշատըօգտագոիծվողնյութն է: Որպեսլուծիչ, լվացող, քիմիականռեակցիաների և եփելումիջավայր, ջերմափոխանակիչ ( տաքացնող և սառեցնող), աշխատողմարմնի, ճնշման և հզորությանհաղորդիչ, էներգիայի և ջերմությանկրող, քիմիականռեագենտ. օգտագործվում է տնտեսության և արդյունաբերությանբոլորբնագավառներում :
16. Ջուրըելանյութ է ջիածնի, թթվածնի, ալկալիների, թթուների, հանգածկրի, սպիրտների, ալդեհիդների և բազմաթիվայլնյութերիստացմանհամար, պայմանավորում է ցեմենտի, գիպսի և կապակցվողայլկպչելու և պնդանալուունակությունը, օգտագործվում է ջրաէներգետիկայում, ջերմային և ատոմայինէլեկտրակայաններում, լեռնայինգործում, հանքերիհարստացման, ապարներիլվացման, եռացմանհամար, շոգեմեքենաներում, հիդրավլիկմամլիչներում և այլուր:
17. Մեծ է գյուղատնտեսությանմեջօգտագործողջրիքանակը: Ոռոգումըցանքատարություններիընդլայման, բարձր և կայունբերքատվությանկարևորպայմանն է: Ջուրըօգտագործվում է խմելու ( 1 անձինօրական 3-6 լ.) սանիտարական և կենցաղայինայլկարիքներիհամար: Խմելուհամարօգտագործվողջուրըպետք է ունենադուրեկանհամ, չպարունակիթունավորնյութեր և մանրէներ: Խստորենվերահսկվում է մանրէներիբացակայությունը, որըհամաճարակայինհիվանդություններիկանխմանգլխավորնախապայմանն է:
